پل‌ها از جمله زیرساخت‌های برتر پروژه‌های عمرانی هستند. در واقع آن‌ها از جمله نمونه کارهای عالی از مهندسین عمران بوده که اتصالات حمل و نقل (ریلی، عابرپیاده، وسایل نقلیه) را بین دو مکان در مناطق شهری یا برون شهری امکان‌پذیر می‌کنند.
پل‌ها کاربردهای دیگری نیز دارند، از جمله: استفاده از پل در انتقال لوله‌های آب و فاضلاب، عبور و مرور کشتی‌ها و قایق‌های بزرگ، انتقال لوله‌های گاز و… اما از هر نوعی که باشند سازه‌های تقریباً یکسانی دارند و همگی از سه جزء اصلی فونداسیون، پایه و عرشه پل ساخته می‌شوند.
انواع زیادی از پل‌ها وجود دارند که بر اساس مواد مورد استفاده، طول، شکل، ارتفاع و متغیرهای دیگر دسته‌بندی می‌شوند.
ما در این مقاله به معرفی پل‌هایی می‌پردازیم که عرشه پل بتنی دارند. همچنین با انواع رایج آن‌ها آشنا می‌شویم و می‌آموزیم که قالب‌بندی عرشه این پل‌ها چگونه است و با نحوه قالب‌بندی و قالب برداری آن‌ها نیز آشنا می‌شویم.
قالب‌بندی عرشه پل بتنی
سطح بالایی و سقف پل را عرشه می‌گویند. در واقع سطحی که برای عبور و مرور وسایل نقلیه، عابرین پیاده و... استفاده می‌شود عرشه پل نام دارد.
تمام وزن سازه‌های پل بر روی عرشه است؛ بنابراین عرشه پل باید از مقاومت بسیار بالایی برخوردار باشد تا بتواند تمام بار پل را تحمل کند.
عرشه پل ساختاری مسطح است که بر روی تیر و پایه‌های اصلی پل قرار می‌گیرد. پایه پل بار و وزنی که روی عرشه است را به پی و یا فونداسیون پل منتقل می‌کند.
طراحی عرشه پل
در طراحی عرشه پل باید تاثیر بارهای وارده یعنی بار زنده و بار مرده و همچنین رفتار لرزه‌ای پل را در نظر گرفت. کاربری پل و درجه اهمیت آن نیز از جمله عوامل تاثیرگذار بر روی طراحی عرشه پل است.
انواع عرشه پل
عرشه پل انواع مختلفی دارد که بر اساس نوع پل و هندسه‌ای که دارد و نوع قرارگیری عرشه پل به انواع زیر تقسیم بندی می‌شود:
۱-پل طاقی
۲-پل تیری
۳-پل قوسی
۴-پل کابلی
۱-پل طاقی: پل طاقی یکی از پل‌های قدیمی است که ساخته شده از سنگ بوده و آن را به شکل یک طاق منحنی و قوسی شکل می‌ساختند و عرشه را روی پایه‌های قوسی شکل آن بنا می‌کردند.
۲-پل تیری: پل‌های تیری پایه‌های افقی بلندی دارند و عرشه در این مدل پل‌ها بر روی تیر و پایه‌های بلند افقی قرار می‌گیرد.
۳-پل قوسی: این گونه پل‌ها با تکیه‌گاه هستند که همین تکیه‌گاه وظیفه نگهداری عرشه را بر عهده دارد.
۴-پل کابلی: پل کابلی دارای ستون‌های بلندی است که کابل‌هایی به آن متصل هستند و عرشه روی ستون پل کابلی قرار می‌گیرد.
اجزای قالب عرشه پل
این قالب‌ها از قسمت‌هایی به نام شمع، شالوده، ستون، کوله و عرشه ساخته می‌شوند که از نوع قالب‌های خاص مدولار هستند.
حالا که با انواع مختلف عرشه پل و اجزای آن در سازه‌های پل آشنا شدیم، در ادامه مقاله به بررسی نحوه ساخت عرشه پل و همچنین انواع قالب‌بندی پل و قالب عرشه خواهیم پرداخت.
شرکت‌های مشهور قالب سازی هم اکنون توانسته‌اند بر یکی از چالش برانگیزترین پروژه‌های ساخت و ساز و کارهای عمرانی یعنی ساخت پل‌های بزرگ با کاربری‌های مختلف غلبه کنند. که این مهم تنها به وسیله طراحی و ساخت انواع قالب‌های عرشه پل به انجام رسیده است.
برای ساخت پل به قالب‌های مخصوصی نیاز است که قالب پل و عرشه پل یکی از مهم‌ترین و ضروری‌ترین قالب‌ها در ساخت این سازه‌ها است.
جنس و ویژگی‌های قالب عرشه پل
قالب‌های پل و قالب‌های عرشه پل از جمله قالب‌های پر استفاده در ساخت پل‌ها هستند که هم در طراحی و هم در اجرا نیازمند تخصص و مهارت خاصی هستند. قالب‌های عرشه پل به صورت تخصصی و با اندازه و فرم‌های متفاوتی تولید می‌شوند و باعث می‌شوند تا مراحل ساخت پل آسان شود و همچنین دقت و توجه کار بالاتر برود.
عرشه پل را معمولاً ازجنس فولاد، بتن و یا ترکیبی از هر دو می‌سازند.
برخی از قالب‌های عرشه پل بتنی پیش‌ساخته بوده یعنی در کارگاه‌های بتن‌ریزی با قالب‌های مخصوص و پیش‌ساخته، ساخته می‌شوند و سپس قالب‌ها را به وسیله جرثقیل به محل پروژه انتقال می‌دهند.
در ساخت قالب‌های عرشه پل پیش‌ساخته توجه به ضریب تکرار و دفعات استفاده از قالب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
ویژگی‌های ساختاری قالب عرشه پل
۱-قالب باید استحکام کافی داشته باشد تا بتواند هرگونه فشار و بار وارد شده بر عرشه را تحمل کند.
۲-طراحی قالب باید به گونه‌ای باشد که هم نصب آسانی داشته باشد و هم جداسازی آن بدون آسیب به بتن انجام شود.
۳-موادی در تهیه قالب عرشه پل استفاده شود که هم در دسترس باشد و هم ارزان بوده و به بتن آسیب نرساند.
۴-در جاگیری قالب‌ها باید دقت کرد تا قالب‌ها به درستی بر روی پایه‌های محکم قرار بگیرند.
۵-قالب‌ها انواع مختلفی دارند که با توجه به نوع پل و نوع کاربری آن باید از قالب‌های مخصوص به خود در قالب‌بندی پل استفاده کرد.
مراحل قالب‌بندی عرشه پل
از آنجایی که قالب‌های عرشه پل قالب‌های کاملاً تخصصی و مهم در ساخت پل هستند، بنابراین قالب‌بندی و قالب برداری آن‌ها نیز باید به صورت کاملاً تخصصی و توسط یک تیم حرفه‌ای و آشنا به اصول قالب بندی انجام شود.
مراحل اصلی ساخت یک پل بتنی و قالب‌بندی عرشه پل شامل موارد زیر است:
۱-ساخت پایه پل و فونداسیون: برای ساخت پل نیز همانند هر سازه بتنی دیگری باید ابتدا فونداسیون آنه برای ساخت پل نیز همانند هر سازه بتنی دیگری باید ابتدا فونداسیون آن را بنا کرد.
اجرای صحیح فونداسیون و ساخت پایه پل یکی از اصول اساسی در ساخت پلی مستحکم و ایمن خواهد بود.
۲-ساخت ستون وتیر پل: ستون‌ها و تیرها از جمله اصلی‌ترین اجزای پل‌ها هستند که در پل وظیفه انتقال بار از روی عرشه پل به فونداسیون یا زمین را برعهده دارند.
حساسیت در اجرا و قالب‌بندی آن نیز باید با دقت بالایی انجام شود.
۳-قالب بندی عرشه پل: در این مرحله عرشه پل قالب‌گیری شده و نصب می‌شود. ممکن است قالب‌بندی عرشه پل به صورت پیش ساخته انجام شود که در این صورت قالب در کارگاه ساخته شده و با جرثقیل به پروژه انتقال می‌یابد و آن را بر روی ستون‌ها و پایه‌های پل نصب می‌کنند. قبل از این مرحله لازم است داربست‌بندی انجام شود و پس از آن قالب‌بندی عرشه و پل صورت گیرد.
۴-بتن ریزی و قالب برداری: آخرین مرحله در ساخت پل بتن‌ریزی و قالب‌برداری است. پس از نصب قالب عرشه پل، بتن‌ریزی با ترکیب‌های متفاوت انجام می‌شود و پس از بتن‌ریزی، به بتن زمان داده می‌شود تا خشک شود و سپس زمان قالب برداری فرا می‌رسد.
زمان قالب برداری به دمای بتن مجاور هنگام بتن‌ریزی بستگی دارد.
ابعاد و ضخامت قالب فلزی عرشه پل
جهت حفظ وزن و تعادل قالب بندی فلزی انشای پل ضخامت ورق‌های قالب باید بدین ترتیب باشد:
ضخامت ورق کف ۳ میلی‌متر و ضخامت ورق تسمه‌های پانچ شده دور قالب ۵ میلی‌متر و ورق استیفنرها ۴ میلی‌متری باشند.
مواد و مصالح رایج در تولید قالب عرشه پل
بتن، فولاد، سنگ و چوب مصالح با دوام و رایجی هستند که معمولاً در ساخت قالب پل‌ها از آن‌ها استفاده می‌شود.
امروزه برای ساخت پل‌ها از ترکیب دو ماده بتن و فولاد در قالب‌بندی پل و عرشه استفاده می‌شود اما در کنار این مواد از پلای وودهای فولی که از جنس چوب توس یا صنوبر هستند نیز برای ساخت این قالب‌ها نیز از تیرهای چوبی استفاده می‌کنند که هم مقاومت بالایی دارند و هم سبک هستند.
اما هیچ کدام از مواد نام برده شده تحمل فشار بار فولاد را ندارند و از آنجایی که فولاد ماده‌ای است که مقاومت بسیار بالایی دارد؛ ۱۰ برابر بیشتر از بتن مقاومت دارد. از فولاد در ساخت قالب عرشه پل استفاده بیشتری می‌کنند.
از جمله ویژگی‌های منحصر به فرد قالب‌های فولادی عرشه پل می‌توان به شکل پذیری بالا، سختی و دوام زیاد و همچنین جوش پذیری بالای آن اشاره کرد.
بورد کامپوزیتی پس از فولاد از جمله مواد دیگری است که عمر بالایی دارد و در ساخت قالب عرشه پل از آن استفاده می‌کنند.
این مواد مقاومت بالاتری نسبت به فولاد دارند. از جمله مواد جدیدتری هستند که به تازگی در صنعت ساخت و ساز و در ساخت پل‌ها نیز استفاده می‌شوند و توانسته‌اند عیوب ساختاری پل‌ها را نیز برطرف کنند.
نکات مورد توجه در قالب‌بندی عرشه پل
در قالب‌بندی قالب‌های عرشه پل باید نکات زیر را در نظر گرفت:
۱-قالب‌ها باید کاملاً متناسب با نوع پل و نوع کاربری آن انتخاب شوند.
۲-طراحی قالب باید به گونه‌ای باشد که باز و بست آن به آسانی انجام شود تا در زمان اجرای پروژه صرفه‌جویی شود.
۳-قالب مورد نظر برای قالب بندی عرشه پل باید به اندازه کافی محکم باشد تا بتواند در برابر وزن سازه و بارهای وارده بر آن مقاومت کند.
۴-قالب‌های عرشه پل باید قبل از استفاده کاملاً درزگیری شوند تا آب بتن به هیچ عنوان از قالب بیرون نریزد.
۵-قالب برداری در عرشه پل باید در زمان تعیین شده و پس از خشک شدن کامل بتن انجام شود و این مرحله به صورت گام به گام، آهسته و بدون هیچ گونه عجله‌ای انجام شود تا بتن آسیبی نبیند.
۶-در طراحی قالب عرشه پل باید حتماً وزن بارهایی که به پل وارد می‌شود محاسبه کرد و با توجه به نوع پل و کاربری آن در محیط، اقدام به طراحی قالب مورد نظر نمود.
۷-از قالب‌های مدولار مخصوص در قالب بندی عرشه پل و قالب پل استفاده شود.
۸-در زیرسازی پل‌های با ارتفاع بلند از لوله‌های داربستی مدولار استفاده شود.
سخن پایانی
همان‌گونه که قبلاً نیزگفته شد؛ از قالب‌های مدولار خاص برای قالب بندی عرشه پل‌ها استفاده می‌کنند. برای اطلاع از چگونگی ثبت سفارش، قیمت قالب‌ها و نحوه خرید قالب بتن خاص یا مدولار می‌توانید با کارشناسان بخش فروش سایت تماس بگیرید و از مشاوره تخصصی و رایگان ما استفاده کنید و اطلاعات بیشتر را در این زمینه دریافت نمایید.